Segontes eth Costumari Catalan de Joan Amades ( Barcelona , 23 de juliòl de 1890-Barcelona, 17 de gèr de 1959) destacat etnòleg e folcloriste, era origina dera hèsta de Sant Vicenç ena Val d’Aran ei aguesta:
“Ena Val d’Aran, era mainadèra qu’ anaue tara escòla auie a Sant Vicenç coma patron.
Uns dies per auança ja hègen hèsta e formauen còlhes que s’escampilhauen pes pòbles deth torn entà arremassar aliments.
Cada còlha auie un capitan qu’ère eth mès gran o eth mès trabalhador ena escòla. Un des companhs portaue un garròt de hèr entà sauvar es salsissòts . Dus mès, un morralet cadun entà sauvar era haria, es haues o es mongetes. Era rèsta, espades de husta ornades damb flors. Era espada deth capitan ère era mès ludenta.
Visitauen casa per casa plaçadi en hilèra deuant dera pòrta. Cadun d’eri, en tot començar peth capitan recitaue petiti vèrsi que convidauen ara gent a mostrar-se generosa, en tot remercar es gràcies de Sant Vicenç e tostemp acabauen damb un VISCA SANT VICENÇ!!
Es vèrsi les auien hèt eri madeishi, cadun les didie diferenti e assajaue de superar as companhs. En acabar, virauen sus eri madeishi e se passauen era espada planèra peth dessús dera tèsta.
Visitauen diuèrsi pòbles. I auie còlhes qu’arribauen enquia 15.
Eth dia 22, cada còlha visitaue es cases deth sòn pòble. Ena tarda hègen un minjar damb tot çò qu’auien arremassat e se demorauen enquia tard. A viatges, enquia londeman.
Bèra ua d’aguestes còlhes la presidie eth mèstre qu’ère convidat a minjar e jamès non deishaue d’anar-i.“
Damb era celebracion d’aguesta hèsta, volem mantier es costums e es tradicions entà refortilhar ligasons, rebrembrar arraïtzs, transmetre as joeni e preservar era nòsta cultura.
